Đa dạng hóa thị trường để giảm rủi ro

Doanh nghiệp xuất khẩu cá tra cần đa dạng hóa thị trường

Trong đợt xem xét hành chính lần thứ 13 vừa qua, DOC đã công bố mức thuế CBPG rất cao áp dụng cho cá tra Việt Nam. Theo ông, việc tăng thuế này sẽ ảnh hưởng thế nào đến kim ngạch xuất khẩu (XK) cá tra Việt Nam?

Kết quả lần rà soát thứ 13 vừa qua, DOC đã áp mức thuế CBPG rất cao đối với cá tra Việt Nam giai đoạn từ 1/8/2015 – 31/7/2016. Cụ thể, có hơn 10 doanh nghiệp (DN) chịu mức thuế này, trong đó mức thuế bình quân đối với 8 DN là 3,87 USD/kg; 2 DN chịu mức 7,74 USD/kg; các DN còn lại chịu mức thuế suất toàn quốc là 2,39 USD/kg. Một số DN không thuộc đối tượng rà soát lần này sẽ không bị tác động bởi kết quả rà soát.

Mức thuế lần này được đánh giá là cao nhất từ trước đến nay và sẽ có tác động đến kim ngạch XK cá tra, cá basa của Việt Nam sang Hoa Kỳ. Thậm chí, về dài hạn, nếu Hoa Kỳ tiếp tục sử dụng phương pháp xác định thuế CBPG cá tra, cá basa như lần rà soát này, hoặc áp dụng cách tính này cho các mặt hàng thủy sản khác sẽ khiến mức thuế tăng lên rất cao, tác động nghiêm trọng đến kim ngạch XK của Việt Nam sang Hoa Kỳ.

Trước những tác động lớn như vậy, Bộ Công Thương đã có những giải pháp đối phó ra sao với việc áp thuế của Hoa Kỳ, thưa ông?

Không chỉ đợi đến khi DOC công bố mà trong suốt giai đoạn vừa qua, kể cả trong quá trình Hoa Kỳ điều tra, Bộ Công Thương đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan như Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Ngoại giao để thường xuyên trao đổi với phía Hoa Kỳ. Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh cũng có thư gửi đại diện thương mại Hoa Kỳ đề nghị có cách tính công bằng, phù hợp với Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) để có kết quả rà soát khách quan nhất. Tuy nhiên, DOC vẫn đưa ra mức thuế rất cao.

Ngay sau khi có kết luận của Hoa Kỳ, nhận thấy mức thuế này là bảo hộ quá mức, Bộ Công Thương đã tiếp tục trao đổi với Hiệp hội Chế biến và XK thủy sản Việt Nam (VASEP) cùng các DN liên quan để bàn, thảo luận với Hoa Kỳ nhằm đưa ra biện pháp phù hợp nhất để xử lý những tác động bất lợi đối với cá tra XK của nước ta. Đồng thời, có ý kiến với các cơ quan liên quan của Hoa Kỳ để thể hiện quan điểm của Việt Nam về vấn đề này.

Về lâu dài, Bộ Công Thương đang xây dựng chiến lược ứng phó với xu thế bảo hộ phi thương mại của Hoa Kỳ nói riêng và các quốc gia nhập khẩu (NK) nói chung. Trong đó, nội dung trọng tâm là có cơ chế cảnh báo sớm việc một số quốc gia có dấu hiệu sẽ áp dụng các biện pháp phòng vệ với sản phẩm của nước ta.

Ngay sau khi vụ việc diễn ra, VASEP đã phát đi thông báo về việc có thể xem xét khởi kiện việc Hoa Kỳ áp thuế quá cao cho cá tra Việt Nam. Tuy nhiên, theo đánh giá, đây chỉ là biện pháp tình thế. Vậy theo ông, cần những giải pháp bền vững nào để hạn chế các sự vụ ảnh hưởng đến XK cá tra của Việt Nam?

Biện pháp quan trọng thứ nhất, là nghiên cứu, định hướng, phát triển thị trường cá tra gắn với cơ cấu ngành nuôi và chế biến. Đây là biện pháp không chỉ áp dụng cho cá tra, mà còn cho rất nhiều mặt hàng nông sản khác của Việt Nam để đảm bảo xây dựng chuỗi giá trị bền vững. Thứ hai, cần nghiên cứu kỹ những quy định, luật lệ và thực tiễn thương mại của nước NK để tuân thủ đầy đủ, đồng thời phối hợp chặt chẽ với các cơ quan nước NK để đảm bảo quyền lợi chính đáng cho các DN XK. Thứ ba, cần nghiên cứu kỹ các quy định của WTO để đảm bảo lợi ích của DN trong trường hợp có tranh chấp thương mại xảy ra.
DN XK cá tra cũng cần quan tâm đến việc đa dạng hóa thị trường XK để giảm thiểu rủi ro khi đối mặt với các biện pháp phòng vệ thương mại của các nước NK khi XK tăng quá nhanh ở một thị trường nhất định.

Các biện pháp phòng vệ thương mại phi thuế quan là điều sẽ được áp dụng rất nhiều và ngày càng có xu thế phức tạp, tinh vi hơn. Do vậy, yếu tố đầu tiên các DN XK cần lưu ý là phải tìm hiểu kỹ những tiêu chuẩn của nước NK và cố gắng tuân thủ đầy đủ nhất các tiêu chuẩn này. Trong trường hợp các tiêu chuẩn hạn chế quá mức và không phù hợp với các quy định của WTO và các tổ chức quốc tế liên quan thì chúng ta có thể nêu ý kiến đối với các cơ quan quản lý nhà nước để phối hợp thảo luận với các nước NK, nhằm giảm thiểu, nới lỏng các quy định này trong trường hợp có thể. Trường hợp cuối cùng, nếu các quy định của các nước NK quá chặt chẽ, có dấu hiệu vi phạm các quy định của WTO, cần tính tới việc đưa các vấn đề này ra WTO để có cơ chế giải quyết tranh chấp, sử dụng công cụ pháp lý bảo vệ quyền lợi của các DN.

Xin cảm ơn ông!