Đó là nhận định của bà Bùi Thu Thủy – Phó cục trưởng Cục phát triển Doanh nghiệp (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) tại Hội thảo “DNNVV khởi nghiệp sáng tạo: Nắm bắt thời cơ phát triển”, do Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Ibosses Việt Nam, Hiệp hội Kế toán công chứng Anh quốc (ACCA) tổ chức ngày 5/4, tại Hà Nội.
DNNVV tăng trưởng trên 50%
Theo kết quả khảo sát với tên gọi “Thách thức tăng trưởng của DNNVV” được thực hiện vào cuối năm 2018 trên cơ sở tổng kết hàng ngàn phiếu khảo sát trên toàn cầu và nhiều cuộc phỏng vấn sâu tại Anh quốc, Malaysia và Việt Nam, có đến 68% DNNVV Việt Nam có tốc độ tăng trưởng hơn 20%. Ông Sharath Martin – Chuyên gia tư vấn của ACCA khu vực ASEAN, Australia và New Zealand – đánh giá, đây là con số rất ấn tượng khi chỉ có 39% các DNNVV trên toàn cầu đạt tốc độ tăng trưởng hơn 20% và ở khu vực ASEAN là 44%. Đặc biệt, có tới 20% các DNNVV Việt Nam trong 3 năm qua sở hữu tốc độ tăng trưởng trên 50%.
Mặc dù, đang có tốc độ tăng trưởng ấn tượng song các DNNVV tại Việt Nam hiện đối diện không ít các rào cản trong quá trình phát triển. Ông Tăng Ngọc Trường An – Tổng giám đốc Công ty Ibosses Việt Nam lấy dẫn chứng trong Báo cáo bảng xếp hàng điều kiện kinh doanh của 54 quốc gia: Việt Nam đang dẫn đầu ở các chỉ số: Năng động ở thị trường nội địa (5/54), văn hóa chuẩn mực xã hội (6/54), cơ sở hạ tầng 10/54… Song lại đang tỏ ra lép vế ở các chỉ số: Tài chính (39/54), giáo dục kinh doanh sau phổ thông (40/54), chuyển giao công nghệ (34/54)… “Như vậy, Việt Nam đang đối mặt với hai vấn đề cần giải quyết là tài chính và công nghệ” – ông An nhấn mạnh thêm.
Trên thực tế, các start- up hiện đang tiếp cận nguồn vốn từ ngân hàng vô cùng khó khăn. “Vì bản thân ngân hàng cũng là doanh nghiệp, cần tuân thủ các quy định và cơ chế thị trường. Đặc biệt, ở Việt Nam, việc hình sự hóa các quan hệ kinh tế diễn ra rất phổ biến. Trong khi đầu tư cho khởi nghiệp thì rủi ro cao, nên khi xảy ra cho vay mà mất vốn thì cả bên vay và bên cho vay đều gặp vấn đề“- TS. Cấn Văn Lực – chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) – chia sẻ.
Đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư, bà Bùi Thu Thủy cũng thừa nhận những khó khăn của DNNVV khi khởi nghiệp sáng tạo. “Hiện nay, đi vay ngân hàng rất khó, bởi vì họ cần có dự án khả thi, minh chứng đủ dòng tiền, bao lâu trả lại cho ngân hàng, kế hoạch ra sao…“- bà Thủy nêu thực tế.
Tìm kiếm nguồn vốn từ các quỹ đầu tư
Mặc dù tiếp cận nguồn vốn khá khó khăn, tuy nhiên theo ông Lực, không phải cứ “vướng” về vốn là nghĩ ngay tới ngân hàng. Các DN không nên quá dựa vào nguồn vốn từ ngân sách nhà nước, bởi những nguồn vốn này có hạn nên chỉ có ý nghĩa là những nguồn vốn mồi, chứ không thể đồng hành với DN trong suốt quá trình hoạt động. Thay vào đó, các DN khởi nghiệp có thể tìm kiếm nguồn vốn từ các quỹ đầu tư, quỹ đầu tư mạo hiểm, từ thị trường vốn, các định chế tài chính, công ty tài chính, ngân hàng…
“Hiện Việt Nam có 70 quỹ đầu tư mạo hiểm. Đây mới là nguồn vốn chính. Chúng tôi đang đề xuất Chính phủ phải có thị trường vốn riêng cho DN khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, không thể hòa đồng với thị trường chứng khoán vì nó đã quá chuyên nghiệp” – chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực đề xuất.
Đồng tình quan điểm, bà Thủy cũng cho rằng, vai trò của các nguồn quỹ, các nhà đầu tư hiện nay là rất quan trọng. Nhiều nhà đầu tư có nguồn tiền nhàn rỗi muốn tìm kiếm các dự án khả thi, có tiềm năng để đầu tư với mong muốn cho ra đời những sản phẩm tốt, đủ sức cạnh tranh và tạo ra sự khác biệt.
“Nghị định 38 của Chính phủ quy định chi tiết về đầu tư cho DNNVV khởi nghiệp sáng tạo đã chính danh hóa những quỹ đầu tư. Các địa phương lớn như TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng… cũng có cơ chế dùng ngân sách địa phương đối ứng vào mô hình start-up. Và TP. Hồ Chí Minh là địa phương đầu tiên có quỹ đầu tư mạo hiểm thành lập trên cơ sở Nghị định 38 này” – bà Thủy cho biết.
Ngoài ra, theo TS Cấn Văn Lực, Việt Nam cũng cần sớm có hành lang pháp lý để cho vay ngang hàng phát triển, đây là kênh huy động vốn tuyệt vời cho khởi nghiệp sáng tạo. Bởi bản thân những người khởi nghiệp cũng thích tiếp cận các nguồn vốn cho vay với thủ tục đơn giản, nhanh, mặc dù mức lãi suất sẽ cao hơn.
Nhằm hỗ trợ các DNNVV trong tương lai, tại hội thảo, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Công ty Ibosses Việt Nam đã cùng nhau ký kết iStart- Dự án thí điểm phát triển Hệ sinh thái khởi nghiệp dành cho DNNVV khởi nghiệp sáng tạo. Theo đó, iStart là chương trình tăng tốc DN, dựa trên nền tảng hệ sinh thái của iBosses. Mục đích của chương trình là chuyên nghiệp hóa các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các start-up hoạt động hiệu quả trong kỷ nguyên số, đồng thời giúp kết nối đầu tư trong nước và quốc tế.
