Lin Shaye – ‘bà đồng’ phim kinh dị tỏa sáng ở tuổi 74

Khởi nghiệp với các vai quần chúng, nữ diễn viên đổi đời khi đóng bà đồng trong “Insidious” (2010), trở thành ngôi sao của series ăn khách.

Ngày 5/1, Insidous: The Last Key – phần bốn trong series – ra mắt ở Bắc Mỹ. Tác phẩm thu 29 triệu USD trong dịp cuối tuần, đứng thứ hai phòng vé, sau Jumanji (37 triệu USD), nhưng xếp trên Star Wars: The Last Jedi (23 triệu USD). Diễn viên chính của Jumanji là Dwayne Johnson (The Rock) – 45 tuổi, đang ở giai đoạn hoàng kim của sự nghiệp. Đóng chính phần tám Star Wars là Daisy Ridley – 25 tuổi, ngôi sao đang lên của Hollywood.

Tuổi đời của cả hai cộng lại còn kém Lin Shaye (74 tuổi) – diễn viên chính của Insidious: The Last Key. Bà cũng là diễn viên chính lớn tuổi nhất trong 10 phim đứng đầu phòng vé tuần qua. Vào thời điểm khán giả trẻ chiếm đa số thị phần, các nhà sản xuất thường chọn những gương mặt trẻ trung cho phim giải trí. Tuy nhiên, ở tuổi ngoài 70, Shaye vẫn đủ thu hút để được trao vai chính trong một dự án quan trọng.

Lin Shaye bắt đầu đóng phim khi đã lớn tuổi và nổi tiếng cũng muộn hơn người khác. Bà sinh năm 1943 ở Detroit (Mỹ), mang dòng máu Do Thái. Sau khi học nghệ thuật ở Đại học Michigan, bà đến New York theo đuổi sự nghiệp diễn kịch ở Off-Broaway (một loại sân khấu có quy mô nhỏ hơn Broadway). Không tìm được thành công, Shaye chuyển sang Los Angeles để tìm kiếm cơ hội trên màn ảnh rộng.

Lin Shaye chạm ngõ điện ảnh khi đã 32 tuổi với vai một gái làng chơi trong phim tâm lý Hester Street (1975). Trên Entertainment Weekly, bà hồi tưởng: “Tôi mời cả gia đình – lúc đó đang ở Ba Lan – đến Mỹ xem phim. Mẹ tôi hơi ngượng khi tôi có cảnh lộ một phần ngực. Một cảnh khác thì bị cắt khỏi bản chiếu rạp, khiến khán giả không hiểu về nhân vật. Trong phần giới thiệu đoàn phim, tên tôi hiện lên như sau: ‘Lin Shaye – gái làng chơi’. Mẹ tôi đứng lên, bước ra khỏi rạp và vào nhà vệ sinh nôn mửa”. Bất chấp những khó khăn ban đầu, bà vẫn kiên trì theo đuổi sự nghiệp.

Năm 1978, Lin Shaye được huyền thoại Jack Nicholson để mắt tới cho Goin’ South – phim Viễn Tây mà ông đạo diễn. Bà chia sẻ: “Tôi vui sướng như đang trên cung trăng. Tôi nhận một cuộc gọi thông báo rằng Nicholson muốn tôi đến Mexico hai tuần để ghi hình. Vai diễn của tôi không có tên mà được gọi là Parasol Lady (người phụ nữ mang dù). Jack rất thân thiện và tử tế. Ngày cuối cùng, ông ấy đến hôn vào má tôi và nói lời cảm ơn. Lúc đó tôi tưởng đóng phim thật dễ dàng. Tôi chưa biết rằng xây dựng sự nghiệp khó thế nào”, bà nói.

Lin Shaye khi còn trẻ.

Với khuôn mặt dài và sắc vóc không nổi bật, Lin Shaye không thể kiếm được vai chính ở Hollywood. Bà tham gia một loạt phim kinh dị như A Nightmare on Elm Street, Critters, Alone in the Dark, Amityville: A New Generation và New Nightmare, nhưng thời lượng vai diễn đều rất ngắn. Nhân vật của Shaye thậm chí không có tên mà chỉ được gọi bằng nghề nghiệp trong phần giới thiệu, ví dụ như y tá, giáo viên, nhà báo, tiếp tân…

Khán giả có thể quen thuộc với khuôn mặt của Lin Shaye, nhưng ít người nhớ nổi tên bà. Trên Entertainment Weekly, nữ diễn viên chia sẻ:”Tôi không có tố chất ngôi sao”. Tuy nhiên, Lin Shaye được nhận xét là người làm việc nhóm tốt, khiến nhiều đạo diễn từng làm cùng đều cộng tác với bà thêm nhiều lần nữa. Tiêu biểu, đạo diễn Walter Hill từng mời bà đóng trong The Long Riders (1980), Brewster’s Millions (1985), Extreme Prejudice (1987) và Last Man Standing(1996).

Năm 1994, Lin Shaye có vai phụ được khen ngợi trong phim hài Dumb and Dumber của New Line Cinema – hãng phim do anh bà là Bob Shaye sáng lập. Nữ diễn viên không phủ nhận quan hệ gia đình khiến bà được tuyển vào dự án, nhưng khẳng định tình thân không thể giúp tiến thân lâu dài ở Hollywood. “Nếu bạn diễn dở, sự nghiệp coi như kết thúc”. Đạo diễn Dumb and Dumber – anh em nhà Farrelly – tiếp tục chọn bà cho các phim Kingpin (1996) và There’s Something About Mary (1998).

Lin Shaye trong “Dumb and Dumber”.

Ở tuổi ngoài 60, sự nghiệp của Lin Shaye vẫn chưa gây tiếng vang. Mọi chuyện thay đổi từ khi bà cộng tác với James Wan – ông hoàng phim kinh dị Hollywood. Năm 2008, bà gặp Wan – khi đó đã nổi danh với loạt phim Saw, nhưng vẫn chưa bước lên đỉnh cao. Shaye kể lại: “James thích Dead End – tác phẩm tôi đóng, ra mắt năm 2003. Anh ấy tuyển tôi vào phim ngắn Doggie Heaven, chiếu trên Xbox (một hệ thống trò chơi điện tử). Tôi còn không biết Xbox là gì nhưng cũng đồng ý”.

Sau phim ngắn này, Lin Shaye tái hợp với James Wan trong phim điện ảnh Insidious (2010) – tác phẩm làm nên tên tuổi bà. Phim kể về cuộc chiến của một cặp vợ chồng chống lại những con quỷ từ Cõi Xa Xăm (The Further) muốn chiếm thân xác con trai họ. Với kinh phí chỉ 1,5 triệu USD, Insidious thu đến 97 triệu USD và trở thành một trong các phim ăn khách nhất năm.

Shaye thủ vai một bà đồng tên Elise được mời đến để giúp gia đình. Màn trình diễn của bà được khán giả và giới phê bình nhất loạt khen ngợi. Tuy nhiên, nhân vật này chết ở cuối phim sau một cảnh bất ngờ mà sau này James Wan cho biết đã phải đắn đo rất nhiều. Trước sự hâm mộ dành cho Elise, các nhà sản xuất quyết định để nhân vật quay lại trong các phần tiếp theo, giữ vai trò ngày càng cao trong câu chuyện.

Insidious: The Last Key – do Leigh Whannell đạo diễn – không được đánh giá cao về chất lượng với chỉ 28% bình luận tích cực trên Rotten Tomatoes. Tuy nhiên, hầu hết đều ngợi khen màn trình diễn của Lin Shaye. Justin Chang của Los Angeles Times viết: “Với cái nhìn mê hoặc, khuôn miệng rộng và thần thái vừa nhẹ nhàng vừa nghiêm nghị, Lin Shaye không chỉ là một ‘nữ hoàng phim kinh dị’ đáng nhớ. Bà ấy là một trong những diễn viên cá tính (“character actor”, ý nói những người chuyên đóng các vai có tính cách đặc thù) mà bạn sẵn sàng đi theo đến bất kỳ đâu, từ tầng hầm ẩm ướt, ống cống đến cả tác phẩm cũ kỹ và uể oải như Insidious: The Last Key”.

Màn trình diễn của Lin Shaye trong loạt phim “Insidious” được khen ngợi.

Andrew Barker của Variety nhận xét: “Shaye hiểu rõ sự hiếm hoi khi một diễn viên ở tuổi 74 nhận được vai tầm cỡ như vậy. Bà ghi dấu ấn trong từng cảnh quay. Trong những câu thoại, bà có đủ sự tôn trọng với nhân vật để không nói hời hợt, đồng thời cũng biết tiết chế để không tạo sự căng thẳng đến mức kệch cỡm. Xem những cảnh Elise – mong manh nhưng cũng đầy can đảm – liên tục đối mặt với thế hiểm nghèo, ta phải ngả mũ cho những người đứng sau Insidious vì dám biến nhân vật thành vai chính. Thật đáng tiếc là với sự tiến triển của dòng thời gian trong mạch chuyện, có lẽ nhân vật này không còn đất diễn trong những phần tới”.

Sau hơn 190 vai diễn, cuối cùng Lin Shaye đã có vai chính trong một thương hiệu điện ảnh trị giá hàng trăm triệu USD. Chuyên trang phim kinh dị Bloody Digusting nhận xét: “Ở độ tuổi hầu hết diễn viên gặp khó khi tìm vai diễn, Shaye tỏa sáng, trở thành siêu sao, diễn viên nữ chính của một trong những loạt phim kinh dị ăn khách nhất lịch sử”. Tuy nhiên, trên Vulture, bà vẫn thể hiện sự khiêm tốn: “Tôi không nghĩ mình đã đạt đến cột mốc gì đó trong sự nghiệp. Tôi nghĩ mình vẫn đang trên một chuyến tàu và hy vọng chuyến tàu đó không bao giờ đến đích. Điều tôi thu được là sự tự tin với bản thân”.

Ân Nguyễn

vnexpress