Trong khi những người Mỹ giàu có chi hàng tỷ USD để sở hữu hàm răng trắng, bóng mỗi năm, nhiều người Mỹ khác làm việc cật lực, nhưng vẫn không đủ tiền để chữa răng. Đó là lời nhắc nhở rõ ràng về sự phân chia ranh giới giàu nghèo ở nước Mỹ.
Hai tiếng trước khi mặt trời lặn, Dee Matello – một chủ cửa hàng nhỏ đã nhập vào dòng người xếp hàng bên ngoài Trung tâm hành chính Wicomico. Hàng trăm người mặc áo khoác, thậm chí trùm chăn để chống lại cái rét để chờ đến lượt khám răng.
Bên trong, những chiếc ghế nha khoa được xếp gọn gàng. Ngày hôm trước, các nha sĩ đến từ 5 tiểu bang đã tới đây, sẵn sàng khám răng cho 1.000 bệnh nhân đầu tiên xếp hàng.
Số thứ tự của Matello là 503. Người phụ nữ làm kinh doanh nhỏ có một chiếc răng nứt, nhưng cô không có bảo hiểm nha khoa và phải chịu đau đớn dai dẳng trong nhiều năm qua. Rất nhiều người Mỹ khác phải chịu đau đớn vì vấn đề răng miệng, bởi họ đã bị bỏ rơi, không được đáp ứng nhu cầu cơ bản nhất ở một đất nước đầy những người giàu có.
Dee Matello làm nghề kinh doanh nhỏ. Cô có một chếc răng bị nứt nhưng không đủ khả năng chi trả cho dịch vụ nha khoa quá đắt đỏ. Giữa việc chữa răng và các hóa đơn sinh hoạt, Matello đã chọn chịu đựng cơn đau răng để có tiền trang trải cuộc sống.
Khi khoảng cách giàu nghèo tăng lên ở Mỹ, việc chăm sóc nha khoa cũng nói lên sự phân chia đáng mỉa mai giữa người giàu và người nghèo. Dịch vụ nha khoa thẩm mỹ đang ngày càng tăng trưởng. Những người Mỹ giàu có chi hơn 1 tỷ đô mỗi năm chỉ để làm trắng răng.
Trong khi đó, hàng triệu người khác phải trông cậy vào các phòng khám nha khoa từ thiện, các phòng cấp cứu của bệnh viện để được điều trị những vấn đề về răng miệng. Không có tiền chi trả cho dịch vụ chăm sóc răng miệng đắt đỏ, nhiều người chỉ còn cách nhổ răng. Gần 1/5 người Mỹ hơn 65 tuổi không còn một chiếc răng thật nào.
Trong hơn 2 ngày tại Trung tâm hành chính Wicomico, các nha sĩ tình nguyện đã nhổ 795 chiếc răng. Bệnh nhân chủ yếu là những người có công việc ổn định, nhưng vẫn không thể mua bảo hiểm nha khoa và không đủ khả năng để trả cho dịch vụ nha khoa.
Matello nói: “Nước Mỹ chia làm hai nửa, người giàu và người phải vật lộn với mọi thứ, thậm chí cả việc gặp nha sĩ. Tệ nhất là, tôi không thấy cây cầu nào để có thể vượt qua và trở thành một trong số những người giàu có ấy”.
Sự thật khủng khiếp
Trong xã hội Mỹ, một hàm răng đẹp, trắng là biểu hiện của sự thành công. Theo ước tính, một người giàu có thể chi 2.000 USD để bọc sứ răng của họ và che đi những khuyết điểm nhỏ nhất. “Nếu nhìn thấy ai đó có hàm răng hoàn hảo, tôi chắc chắn họ không cùng đẳng cấp với mình”, Matello thành thật.
Tại vùng Eastern Shore, một trong những vùng nghèo nhất của của bang Maryland, ngay cả nguồn nước cũng không đảm bảo. Nhiều gia đình sống bằng nguồn nước giếng. 25% dân số Mỹ không có cơ hội được hưởng lợi ích từ hệ thống nước sạch, cái được Trung tâm Kiểm soát và ngăn ngừa dịch bệnh Mỹ gọi là “1 trong 10 tiến bộ về sức khỏe vượt bậc của thế kỷ 20”.
Patricia Higgins, một trong những nha sĩ tình nguyện cho biết: “Tất cả nước đều không có florua. Người dân phải chịu đựng nhiều vấn đề nha khoa ở nhiều mức độ”.
Nơi cần nhất lại có ít nha sĩ nhất
Trong khi Washington là nơi tập trung nhiều nha sĩ nhất thế giới với nhiều dịch vụ nha khoa sang trọng, nhiều khu vực khác của nước Mỹ rơi vào tình trạng thiếu hụt nha sĩ nghiêm trọng. “Thật sai lầm! Nơi cần nhất thì lại ít nha sĩ nhất”, George Acs, giám đốc nha khoa tại phòng khám Chesapeake Health Care bức xúc. Mới đây, anh đã phải gửi một bệnh nhân đi hơn 120 dặm để tìm một chuyên gia nha khoa có thể điều trị răng sâu.
Thư ký về vấn đề sức khỏe và các dịch vụ dân sinh Louis Sullivan dưới thời Tổng thống Georger H.W Bush nói rằng, “những vấn đề hệ thống” là nguyên nhân ngăn cản người dân có thể tiếp cận với nha sĩ.
Thứ nhất, những nha sĩ mới ra trường thường có một khoản nợ đáng kể. Họ chọn làm việc ở những khu vực giàu có, dễ kiếm tiền hơn. Điển hình, một nha sĩ tốt nghiệp trường nha khoa sau 4 năm đại học nợ khoảng 260.000 USD, nhiều hơn mức trung bình của một nhân viên y khoa.
Tiếp đó, nếu muốn hoạt động độc lập, họ phải chuẩn bị thiết bị, thuê văn phòng, nhân viên… với chi phí rất lớn. Để bù đắp, họ buộc phải tăng chi phí dịch vụ của bệnh nhân.
Cuối cùng, sức khỏe răng miệng vẫn bị tách riêng khỏi phần còn lại của cơ thể.
Ngày nay, người ta đã nhận ra sự sai lầm của cách phân chia này. Bởi, sức khỏe răng miệng yếu sẽ dẫn đến hàng loạt các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như tim, trầm cảm… Thế nhưng, bảo hiểm Mỹ vẫn không chi trả tiền khám răng. Người dân có nhu cầu phải tự mua bảo hiểm nha khoa, mà các khoản trợ cấp chỉ dành cho 1.500 suất mỗi năm. Theo Viện Chính sách Y tế của Hiệp hội Nha khoa Mỹ (ADA), hơn 1/3 người Mỹ trưởng thành không có bảo hiểm nha khoa.
Trường hợp người dân được hưởng Medicaid, chính sách hỗ trợ nha khoa cho người nghèo, họ cũng gặp nhiều khó khăn bởi nhiều tiểu bang và nha sĩ không chấp nhận nó. Thực tế, chỉ 38% nha sĩ đồng ý khám cho bệnh nhận hưởng Medicaid bởi mức hoàn trả quá thấp và nhiều vấn đề rắc rối.
Tại Trung tâm hành chính Wicomico, sau 5 tiếng xếp hàng, cuối cùng Matello có thể vào phòng khám răng.
“Anh vừa làm gì thế?”, cô hỏi một cựu chiến binh đang ngồi xe lăn.
“Nhổ 9 cái răng. Vợ tôi và tôi không có bảo hiểm”.
Đầu giờ chiều, Matello tới lượt khám. Một tình nguyện viên đã kiểm tra nhiệt độ cơ thể của cô. Sốt nhẹ, nhưng không ảnh hưởng gì. Tưởng chừng sắp được khám thì Matello nghe thấy thông báo: “Trong hôm nay, chúng tôi khám đến số 500. Những người khác hãy quay lại vào ngày mai”. Đám đông bắt đầu la ó, giận giữ còn Matello thì không kìm được nước mắt. Dù đã đợi 10 giờ, cô vẫn phải ra về và ăn tối với hàm răng đau nhức. Một tình nguyện viên đưa cho cô một chiếc dây buộc cổ tay, sáng hôm sau cô sẽ được ưu tiên xếp hàng trước.
116 nha sĩ, 1.165 bệnh nhân và 795 chiếc răng được nhổ
7h sáng hôm sau, cuối cùng Matello cũng được chữa trị. Robert Testani, nha sĩ đến từ Catonsville kiểm tra Matello và xem ảnh chụp X-quang trước khi nới lỏng ống novocaine trong miệng bệnh nhân. Anh đã sẵn sàng nhổ chiếc răng hỏng.
Trong 2 ngày, 116 nha sĩ đã chữa trị cho 1.165 bệnh nhân và nhổ 795 chiếc răng. Tổng cộng giá trị các dịch vụ lên tới 1 triệu USD. Matello cảm thấy vô cùng biết ơn bởi nếu tự đi khám, cô sẽ tốn tới 600-800 USD.
Nhiều người giống Matello, dù có công việc đàng hoàng như nhân viên xây dựng, nhân viên thư viện thành phố, người kinh doanh nhỏ… họ cũng phải tới đây. Matello băn khoăn, tại sao những người như cô không thể được hưởng các dịch vụ tốt hơn.
“Tôi đã cố gắng nghĩ rằng điều này không đáng xấu hổ”, Matello nghẹn ngào. “Nhưng nó là vậy đấy. Giống như chúng tôi đang sống ở một quốc gia thuộc thế giới thứ ba vậy”.
Trí thức trẻ
