Doanh nghiệp muốn trong lúa mì nhập khẩu có tỉ lệ nhiễm cỏ kế đồng nhất định, nhà khoa học khẳng định như thế hậu họa là khôn lường.
Sáng 17/10, Cục Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tổ chức hội nghị tìm giải pháp đối với các lô hàng lúa mì nhập khẩu vào Việt Nam bị nhiễm cỏ kế đồng (Cirsium Arvense). Thành phần tham dự hội nghị là các nhà khoa học, doanh nghiệp nhập khẩu lúa mì và cơ quan kiểm dịch thực vật.
Hội nghị được tổ chức sau phản ứng của doanh nghiệp khi Cục Bảo vệ thực vật phát hiện trong số hơn 4 triệu tấn lúa mì nhập vào Việt Nam từ đầu năm đến nay có 1,6 triệu tấn nhiễm cỏ kế đồng và buộc tái xuất trước ngày 1/11.
TS Dương Minh Tú, Giám đốc Trung tâm Kiểm dịch thực vật, Cục Bảo vệ thực vật khẳng định cây cỏ kế đồng là đối tượng kiểm dịch thực vật (nhóm 1) của Việt Nam. Hiện nay chúng phân bố hầu hết các nước châu Âu, châu Á, châu Phi… Trong điều kiện nóng 42 độ C hoặc lạnh tới -35 độ C cây vẫn sống. Một cây có 5.000 hạt, mỗi hệ sinh thái khác nhau, mức độ gây hại cũng khác nhau.
“Cây này không chỉ xâm hại trong phạm vi các bước bản địa mà có khả năng thích ứng cao với các môi trường khác nhau. Hệ sinh thái bị tổn hại, chúng sẽ làm thay đổi môi trường sống, hút chất dinh dưỡng của cây trồng, giảm đa dạng sinh học tự nhiên”, ông Tú nói.
Ông Hoàng Trung, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật thì cho rằng, nếu không ngăn chặn kịp thời để cây cỏ này lan ra đồng ruộng Việt Nam sẽ ảnh hưởng đến lợi ích quốc gia, nhiều thị trường xuất khẩu của Việt Nam có thể bị đóng cửa.
 |
|
Bản đồ phân bố cây cỏ kế đồng các nước trên thế giới. |
Doanh nghiệp đòi trưng bằng chứng
Tại hội nghị nhiều ý kiến doanh nghiệp tỏ ra căng thẳng cho rằng quyết định này đang gây khó, có thể ảnh hưởng đến nguồn hàng, tăng giá nhập khẩu và nguy cơ công nhân bị mất việc.
Đồng tình với những ý kiến của các nhà khoa về khả năng xâm hại của cây cỏ kế đồng nhưng nhiều doanh nghiệp cho rằng đó là với các quốc gia khác. Ở Việt Nam nhiều doanh nghiệp nhập khẩu lúa mì mấy chục năm qua nhưng chưa thấy xuất hiện cây này trên đồng ruộng. Điều đó chứng tỏ khí hậu của Việt Nam có thể không phù hợp để cây phát triển.
Có ý kiến đề nghị các nhà khoa học và Cục Bảo vệ thực vật có bằng chứng về việc cỏ kế đồng đã gây hại ở Việt Nam trong khi cây này chưa xuất hiện trên ruộng đồng.
Ông Vương Gia Tuệ, Giám đốc nhà máy bột mì Thiết Lập cũng đưa ra dẫn chứng cho rằng trong một số bài báo khoa học khẳng định cây không tồn tại ở các nước xích đạo và nhiệt đới. Nó cần thời gian chiếu sáng dài để nở hoa. Theo đó ở Việt Nam không đủ điều kiện ánh sáng để cây nở hoa do thời gian chiếu sáng của mặt trời ngắn.
 |
|
Ông Vương Gia Tuệ phát biểu tại hội nghị. Ảnh: BN. |
Ông Tuệ đã kiến nghị Cục cần thêm thời gian nghiên cứu để thấy rõ được khả năng gây hại cây này nếu xuất hiện ở Việt Nam và cho các doanh nghiệp thêm thời gian để tìm nguồn hàng khác thay vì hạn định buộc 1/11 phải tái xuất.
Có ý kiến cho rằng nhiều nước xuất khẩu nói cây cỏ này không gây hại, vì vậy doanh nghiệp đã nhập hàng về. Theo đó doanh nghiệp cũng đề xuất phía Cục nên có tiêu chí tỉ lệ phần trăm (ví dụ được lẫn 2 hoặc 3%) cỏ kế đồng thì được chấp nhận vào Việt Nam. Việc đảm bảo tuyệt đối không nhiễm một hạt cỏ kế đồng nào trong lúa mì nhập khẩu là không khả thi và bạn hàng không chấp nhận.
Cương quyết không thỏa hiệp để cỏ kế đồng vào Việt Nam
PGS Nguyễn Kim Vân, Hội Bảo vệ thực vật Việt Nam khẳng định không thể để một hạt cỏ kế đồng nào lẫn vào nông sản, ra đồng ruộng của Việt Nam. Sự nguy hại của các loài cỏ dại xâm hại sẽ ảnh hưởng đến lợi ích quốc gia.
“Tôi đề nghị phải thực hiện tái xuất không chỉ với lúa mì, trên cả nông sản lương thực nói chung, kiểm soát chặt. Đây phải được xem là nhiệm vụ quan trọng của ngành bảo vệ thực vật, nhiệm vụ quốc gia”, PGS Vân nói và nêu các bài học về cây mai dương, bìm bôi hoa vàng đã khiến nhiều địa phương tốn ngân sách, mệt mỏi để xử lý.
 |
|
PGS Nguyễn Kim Vân phát biểu sáng 17/10. Ảnh: BN. |
Ông Trung cũng đồng tình và cho rằng các doanh nghiệp phải đặt lợi ích quốc gia trên hết. Tránh những hệ lụy cho các mặt hàng nông sản khác của Việt Nam. Việc ngăn chặn từ đâu là phương châm chủ đạo chứ không chờ cây lan ra ruộng đồng rồi mới đi xử lý, dập dịch.
“Nếu cỏ này xuất hiện ở Việt Nam, toàn bộ thị trường của Việt Nam sẽ bị đóng cửa hoặc bị áp dụng biện pháp kiểm dịch chặt chẽ hơn rất nhiều”, ông Trung nói.
Tuy nhiên trước kiến nghị của doanh nghiệp về việc lùi thời hạn tái xuất, ông Hoàng Trung khẳng định, giải pháp tạm thời chưa áp dụng ngay lệnh tái xuất ngày 1/11.
Cục Bảo vệ thực vật sẽ đàm phán với các nước đang là thị trường nhập khẩu lớn của Việt Nam gồm (Mỹ, Nga, Canada) để tìm giải pháp xử lý. Nếu các bên chấp nhập theo đúng pháp luật và các thông lệ quốc tế thì sẽ có biện pháp cụ thể thông báo tới các doanh nghiệp sau. Nếu không giải quyết được, ông Trung đề nghị doanh nghiệp chia sẻ, buộc phải áp dụng biện pháp tái xuất.
“Khi có biện pháp khác sẽ thống báo trước ít nhất một tháng để doanh nghiệp chuẩn bị tinh thần”, ông Trung nói và cho biết sẽ báo cáo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Chính phủ để tìm các giải pháp căn cơ đối với các việc ngăn chặn hàng nhập nhiễm cỏ kế đồng.
Bích Ngọc
Theo VNExpress
