Có thực sự là “sản phẩm đặc biệt”?
Chỉ trong 0,36 giây sau cú click chuột trên công cụ tìm kiếm Google, cụm từ “vay tiền qua thẻ tín dụng” đã cho tới hàng chục nghìn kết quả từ các ngân hàng, các công ty tài chính thứ cấp với những tiện ích đầy hấp dẫn, như: Vay tín chấp không cần thế chấp tài sản đảm bảo; Không cần công chứng nhiều loại giấy tờ phức tạp; Hạn mức cho vay cao; Thời gian hoàn trả khoản vay dài; Vay tiền nhanh với lãi suất thấp và ổn định; Nhận hồ sơ tận nơi/ qua mail/qua fax… thậm chí các trường hợp không đủ tiêu chuẩn vay vẫn được xem xét và đang vay một nơi khác vẫn được ưu tiên xem xét vay thêm.
Cùng đó, đối tượng được vay tiêu dùng qua thẻ tín dụng cũng khá “mở” – là tất cả đối tượng có thể chứng minh được nguồn thu nhập ổn định – sẽ được cấp hạn mức tín dụng qua thẻ, trong đó, các đối tượng cán bộ, công nhân viên Nhà nước, người làm việc tại các doanh nghiệp lớn thuộc lĩnh vực tài chính, vận tải, dầu khí đang chi lương qua ngân hàng sẽ được ưu ái hơn. Và khi đủ điều kiện vay tiền qua thẻ tín dụng, ngân hàng sẽ cung cấp cho khách hàng một hạn mức tín dụng phổ biến từ 10 đến 50 triệu đồng và có thể cao hơn nữa.
Về lãi suất, hiện nay mặc dù mặt bằng lãi suất đã giảm nhưng lãi suất cho vay qua thẻ tín dụng vẫn bị áp mức khá cao, thường gấp bốn lần so với lãi suất huy động, gấp đôi lãi suất cho vay thông thường của các ngân hàng và thường giao động từ khoảng 1,5%/tháng – 2,5%/tháng, tương ứng mức 18% – 30%/năm.
Đặc biệt, dù các ngân hàng khuyến khích các chủ thẻ thanh toán các khoản tiêu dùng thông qua thiết bị chấp nhận thẻ hơn là rút tiền mặt, song cũng không ít ngân hàng cho phép chủ thẻ tín dụng chi tiêu (vay) tới 100% hạn mức thẻ tín dụng (thông thường khách hàng được vay mức tương ứng 70% hạn mức) thông qua hình thức cà thẻ POS hoặc rút tiền mặt.
Một hình thức được xem là “lách luật” là các ngân hàng chấp nhận yêu cầu của chủ thẻ chuyển tiền từ thẻ tín dụng đến tài khoản cá nhân đứng tên khách hàng trong cùng ngân hàng hoặc tài khoản mở tại các ngân hành thương mại khác, rồi rút tiền mặt để tiêu dùng.
Sẽ “siết” hoạt động cho vay tiêu dùng qua thẻ tín dụng
Khẳng định cho vay tiêu dùng qua thẻ tín dụng là một trong những phương tiện thanh toán tiện lợi, đa năng và các sản phẩm vay vốn liên quan đến chiếc thẻ tín dụng được các ngân hàng, công ty tài chính triển khai rất đa dạng và rộng rãi, song các chuyên gia cho rằng, đã xuất hiện những dấu hiệu vi phạm các quy định hiện hành.
Đơn cử, việc các ngân hàng cho vay qua thẻ tín dụng với các điều kiện khá “mở” cho thấy, dường như các ngân hàng đang bằng mọi giá cạnh tranh trực tiếp với các công ty cho vay tiêu dùng. Trong khi đó theo quy định, người có nhu cầu vay tiêu dùng tín chấp phải chứng minh việc làm, thu nhập ổn định, năng lực tài chính trả góp hằng tháng… mới được các tổ chức tài chính tiêu dùng hoặc ngân hàng chấp nhận cho vay.
Tuy nhiên trên thực tế, do nhiều trường hợp khách hàng vay không đáp ứng đủ điều kiện này nên khách hàng đã “lách luật” bằng cách mở thẻ tín dụng, sau đó thanh toán khống số tiền mua hàng hóa, dịch vụ… nhưng thực chất là rút tiền mặt.
Đáng lo ngại hơn, do thời gian gần đây Ngân hàng Nhà nước siết chặt hoạt động này nên một số ngân hàng thương mại đã tư vấn cho khách hàng chuyển tiền từ thẻ tín dụng vào tài khoản cá nhân, vừa đáp ứng được nhu cầu tiền mặt của chủ thẻ trong khi ngân hàng giải ngân được khoản vay, tăng được thị phần thẻ, đóng góp vào tăng trưởng tín dụng của ngân hàng.
Theo đại diện Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, Ngân hàng Nhà nước, việc các ngân hàng thương mại chuyển tiền từ thẻ tín dụng vào tài khoản cá nhân là không đúng với quy định hiện hành vì về nguyên tắc, thẻ tín dụng chỉ được sử dụng để thanh toán hoặc rút tiền tại máy ATM. Do đó, việc một số ngân hàng thương mại mở thẻ tín dụng cho khách hàng, phê duyệt hạn mức cho vay rồi chuyển hạn mức đó vào tài khoản cá nhân thay thế cho việc phê duyệt một khoản vay thông thường sẽ làm ảnh hưởng tới thị trường.
Trong khi đó, việc các ngân hàng cho phép thẻ tín dụng chi tiêu (vay) thông qua hình thức cà thẻ POS hoặc rút tiền mặt, theo các chuyên gia, về bản chất đây là hình thức giao dịch khống vì máy POS chỉ có chức năng thanh toán tiền mua hàng hóa, dịch vụ và do lãi suất rút tiền mặt trên thẻ tín dụng thấp hơn vay ngân hàng nên nhiều người đã sử dụng cách này để rút tiền mặt.
Việc làm này không phù hợp với chủ trương thanh toán không dùng tiền mặt của Chính phủ, vì vậy trong thời gian tới, Ngân hàng Nhà nước sẽ kiểm tra và có phương án xử lý nghiêm những tổ chức tín dụng vi phạm.
