Tuyển tập thơ của đại thi hào Nga ra mắt ở Việt Nam nhân dịp kỷ niệm 100 năm Cách mạng tháng Mười Nga.
Những dòng thơ viết trong đêm không ngủ gồm 48 bài, do Thúy Toàn dịch. Cuối sách có phần chú thích, lý giải bối cảnh ra đời của từng tác phẩm.
Bài Gửi Chaadaev là một trong những sáng tác thể hiện rõ quan điểm cách mạng của Pushkin từ năm 1817. Tác phẩm được chép tay và truyền đi rộng rãi, trở thành vũ khí tuyên truyền của các tổ chức cách mạng bí mật. Hai câu: “Hỡi đồng chí, hãy vững lòng tin tưởng/ Sao hạnh phúc nguy nga rồi hiện sáng” được những người tham gia khởi nghĩa khắc vào huy hiệu đeo trên ngực.
Bài Người tù khắc họa tinh thần bất khuất, khát vọng tự do của tác giả trong những năm bị đày ở miền Nam nước Nga (1820 – 1825): “Bay, bay đi, ta loài chim tự do/ Bay về miền núi ngời sau mây xám/ Bay về vùng nước biển xanh phẳng lặng/ Bay về nơi chỉ có gió… và ta!…”.
 |
|
Tập thơ “Những dòng thơ viết trong đêm không ngủ”. |
Giông tố cùng với Lá thư bị đốt cháy, Lá bùa… cũng thuộc loạt thơ viết về đề tài miền Nam nước Nga. Giông tố là một trong những tác phẩm cuối cùng Pushkin viết theo trường phái lãng mạn. Bài thơ có câu: “Ôi, biển cả trong mịt mờ bão tố/Và trời mây muôn ánh chớp đẹp sao?/ Nhưng tin tôi: Cô nàng trên mõm đá/ Đẹp hơn nhiều sóng, bão với trời cao”.
Bài thơ chủ đề – Những dòng thơ viết trong đêm không ngủ – là sáng tác tiêu biểu của Pushkin thuộc thể loại thơ trữ tình vào những năm 1829 – 1830. Tác phẩm thể hiện khát khao thấu hiểu nhân loại: “Ta muốn hiểu được ngươi cho tường tận/ Ta muốn dò tìm ý nghĩ trong ngươi…”.
 |
|
Chân dung Pushkin. |
Pushkin tên đẩy đủ là Aleksandr Sergeyevich Pushkin (1799 – 1837). Ông là biểu tượng của dòng văn học lãng mạn Nga thế kỷ 19. Nhà văn N.Gogol từng nhận định: “Khi nhắc đến Pushkin, ta nghĩ đến ngay đó là một nhà thơ dân tộc. Trong ông, thiên nhiên Nga, tâm hồn Nga, ngôn ngữ Nga, tính cách Nga được phản ánh thuần khiết đẹp tới mức giống như cảnh vật được soi trên mặt phóng đại. Pushkin là một hiện tượng đặc biệt, có thể nói, là hiện tượng duy nhất của tinh thần Nga”.
Độc giả Việt Nam từng tiếp cận một số tác phẩm của ông như sử thi Ông lão đánh cá và con cá vàng, truyện ngắn Con đầm pích, các bài thơ Tôi yêu em, Còn lại gì cho em, Chân dung của tôi…
Hà Thu
