Lốc xoáy sao Thổ trong video tàu Cassini ghi lại từ ‘cõi chết’

Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) công bố đoạn video dài nửa phút hôm 3/4, tạo thành từ một loạt hình ảnh do tàu vũ trụ Cassini chụp lại trong suốt lượt đầu tiên trong tổng số 22 cú bổ nhào xuống sao Thổ để hoàn thành sứ mệnh cuối cùng mang tên Chặng kết lớn (Grand Finale), theo International Business Times.

Đoạn video là kết quả quan sát kéo dài suốt một tiếng về sao Thổ, mở đầu với lốc xoáy ở cực bắc của hành tinh khí khổng lồ, sau đó dịch chuyển về phía nam và hướng qua rìa ngoài dòng tia hình lục giác. Hình lục giác này rộng hơn hai Trái Đất đặt cạnh nhau, bao quanh khu vực cực bắc hành tinh. Càng về cuối video, camera xoay tròn do tàu Cassini tự chỉnh lại hướng về phía đang di chuyển.

Mô phỏng hành trình cuối cùng của Cassini quanh sao Thổ

“Tôi rất bất ngờ khi trông thấy nhiều gờ nhọn dọc theo rìa phía ngoài hình lục giác và mắt bão của lốc xoáy vùng cực. Chắc hẳn có thức gì đó ngăn giữa các vùng khác nhau, tạo nên những gờ đó”, Kunio Sayanagi ở Đại học Hampton, Virginia, người cộng tác sản xuất đoạn video với đội chụp hình Cassini, nhận xét.

Để ghi lại những chi tiết trong video, tàu vũ trụ tiếp cận những đám mây trên cùng bao phủ sao Thổ ở khoảng cách gần hơn trước. Từ vị trí ở 72.400 km phía trên đám mây, Cassini hạ xuống độ cao 6.759 km để chụp ảnh. Nhờ độ phân giải của máy ảnh được nâng cao từ 8,7 km xuống còn 0,8 km trên một điểm ảnh, Cassini có thể lưu lại những đặc trưng nhỏ nhất trong khí quyển sao Thổ.

“Hình ảnh từ lần bổ nhào đầu tiên rất tuyệt, nhưng chúng tôi đang lên kế hoạch cập nhật các quan sát cho lần bổ nhào tiếp theo vào hôm 28/6, có thể cho kết quả là tầm nhìn còn tốt hơn nữa”, Andrew Ingersoll, thành viên đội chụp hình Cassini ở Caltech, Pasadena, California, cho biết.

Nhóm nghiên cứu hy vọng Cassini có thể chụp hình vài mặt trăng nhỏ ở phía trong và nghiên cứu sức gió, mây, cực quang và lực hấp dẫn của hành tinh. Thông tin có thể giúp các nhà khoa học tìm ra nguồn từ trường của sao Thổ, xác định hành tinh khí khổng lồ quay nhanh tới mức nào và tìm ra có gì bên dưới những lớp mây của nó.

Các nhà chức trách NASA không chắc chắn liệu Cassini có thể vượt qua 22 lần bổ nhào hay không. Khoảng trống giữa sao Thổ và các vành đai rộng khoảng 2.400 km với nhiều hạt băng phân bố rải rác. Ăng-ten liên lạc hình chiếc đĩa của tàu tạm thời được thay đổi vị trí để đóng vai trò như một tấm lá chắn.

Tổng quan về tàu vũ trụ Cassini đang tiếp cận sao Thổ (Xem chi tiết). Đồ họa: Việt Chung.

Cassini đang di chuyển qua khoảng trống ở tốc độ tương đối nhanh 124.000 km/h, do đó ngay cả những hạt bụi nhỏ va vào tàu vũ trụ cũng có thể gây thiệt hại nghiêm trọng. Tàu Cassini thăm dò sao Thổ, hành tinh thứ sáu trong hệ Mặt Trời, và 63 mặt trăng đã biết ở lân cận từ tháng 7/2004, nhưng sắp cạn nhiên liệu.

NASA lên kế hoạch cho con tàu trị giá 3,3 tỷ USD đâm thẳng xuống sao Thổ trong lần bổ nhào cuối cùng, dự kiến vào ngày 15/9, để ngăn chặn khả năng Cassini va chạm với bất kỳ mặt trăng nào có thể chứa nước và dạng sống vi khuẩn trong tương lai.

Phương Hoa