Theo bác sĩ Nhi khoa Anh Nguyễn, phương pháp “chiếc ghế hư đốn” giúp bố mẹ không phải nhọc lòng quát mắng mà bé vẫn suy nghĩ và sửa được tính bướng bỉnh của mình.
Bướng bỉnh là một hành vi gây nhiều khó khăn cho cha mẹ trong cách xử lý đúng và giáo dục làm sao trẻ nhỏ học được cách cư xử đúng mực.
Sự thật về con trẻ
Có những điều cha mẹ cần phải chấp nhận về trẻ con. Trong khoa học tâm lý trẻ con, trẻ con là đối tượng dễ thay đổi và không chấp nhận giáo điều.
Các bé chỉ chấp nhận sự lặp lại. Điều này có nghĩa là mặc dù bé đang làm một hành động sai, bạn có dùng biện pháp răn đe, nhắc nhở, thậm chí đánh vào tay bé, nhưng bạn không khỏi ngạc nhiên rằng bé sẽ không thể nào nhớ được giáo điều đó của bạn đến khi bé qua 5 tuổi. Trẻ em dưới 5 tuổi, sự tập trung của các bé là rất ngắn chỉ khoảng 5-10 phút, bé không nhớ những gì bạn khuyên bảo trừ khi sự khuyên bảo ấy cứ kiên nhẫn lặp lại.
Trẻ con là đối tượng dễ thay đổi và không chấp nhận giáo điều. Ảnh minh họa
Làm sao nói trẻ hiểu, nhớ và ngoan?
Định nghĩa hành động sai bằng lời nói cũng chưa đủ!
Đối với trẻ con, việc định nghĩa cái này sai, cái này làm mẹ buồn vẫn chưa đủ. Bạn phải cho bé biết hành động sai đó sẽ gắn liền với những phản ứng nào của cha mẹ. Lặp lại cùng một phản ứng ấy là cách hoàn thiện định nghĩa.
Đơn giản, khi bé làm một hành động nào đó:
– Nếu hành động đó là sai, bạn chỉ dùng 1 cách răn đe duy nhất và lặp lại cách răn đe này cho mọi lần bé làm sai. Đừng thay đổi cách răn đe. Ví dụ, bạn quy định “cái ghế hư đốn” là gắn liền với biểu hiện sai của trẻ.
Hãy cho bé biết về quy trình răn đe của bạn với “cái ghế hư đốn” và cho bé biết ghế hư đốn đặt vị trí nào ở trong nhà và bé sẽ bị ngồi vào đấy khi bé làm sai.
Khi bé làm sai, bạn bế bé đến “ghế hư đốn” và ngồi xuống ngang bằng bé, dùng ánh mắt và giọng nói nghiêm để yêu cầu bé ngồi vào đây.
Để thời gian bé tự điều chỉnh, số phút = số tuổi của bé.
Lưu ý: Thất bại ở bước này là cha mẹ không đủ kiên nhẫn, không đủ quyết tâm và cố “ăn gian” thời gian quy định sau khi nghe bé gào thét và làm đủ kiểu gây chú ý cha mẹ. Khoa học cho thấy việc trẻ lặp lại các cách gây chú ý cha mẹ là cách trẻ chiếm quyền chủ động trong tình huống, mọi đứa trẻ từ 10 tháng tuổi đều có khả năng học và làm được điều này.
Khi hết thời gian, quay lại và giải thích về hành động sai đó. Bạn yêu cầu 1 lời xin lỗi từ bé nếu bé lớn hơn 2.5 tuổi. Đối với bé từ 1-2.5 tuổi chỉ cần biểu hiện hiểu và lắng nghe là được. Những điều này cho thấy bé hiểu quy trình và thông điệp của bạn.
Cha mẹ phải thật kiên nhẫn khi điều trị tính bướng bỉnh ở con trẻ. Ảnh minh họa
Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra ở đây là “Mặc dù mẹ đã áp dụng tốt phương pháp, bé chịu xin lỗi nhưng lại lặp lại hành vi đó sau đó. Vậy phải làm sao?”.
Giải pháp đó là mẹ vẫn tiếp tục áp dụng đúng 1 phương pháp đến khi bé giảm dần số lần biểu hiện hành vi.
Nếu hành động đó là đúng, đáng khen, bạn nên khen bé. Khen bé trước một người khác, một đám đông là khuyên làm. Nhưng lời khen đưa ra là phải đáng khen. Không nên khen xáo rỗng. Khen đúng và trước đám đông sẽ giúp bé tự tin vào bản thân bé, và bé sẽ thể hiện sự mạnh dạn.
Ví dụ, khi bé chịu đứng trước đám đông hát thì khi bé hát, hãy cổ vũ bé, hát theo bé nếu có thể. Hát xong bé có thể muốn hát một bài nữa thì cha mẹ nên cổ vũ bé hát thêm. Đừng bao giờ, so sánh bé trước đám đông, hoặc phán xét khả năng của bé khi bé làm 1 việc gì chưa tốt. Dù bé làm không tốt, nhưng bé đã mạnh dạn làm, đáng cổ vũ hơn là phán xét. Nhiều phán xét chỉ vô ý hoặc chỉ cho vui, nhưng đối với trẻ từ 3-12 tuổi là rào cản để bé tiếp tục làm điều đó trong tương lai. Bé sẽ thiếu tự tin để làm bất cứ việc gì.
Lời khuyên từ chuyên gia:
– Đừng nghĩ hình phạt/sự răn đe của bạn là có hiệu lực ngay đối với trẻ con sau đó. Trẻ con cần sự lặp lại 1 hình thức răn đe để có thể hiểu và ngoan hơn.
– Nhiều cha mẹ cảm thấy hình phạt của mình có hiệu quả. Ví dụ con không dám làm gì khi nhìn thấy cây roi. Đó là điều đáng lo hơn là đáng mừng, tâm lý trẻ con trước 5 tuổi rất yếu ớt, có một phần của sự thu mình/thiếu tự tin – một nhân tố cơ bản của sự tồn tại. Nếu bé phải đối mặt với nhiều stress, bé rất dễ thu mình lại, trở nên ít hoạt bát, ít nói, dễ sang chấn tâm lý và tự kỉ.
– Khen trẻ là khuyến khích khi trẻ chịu làm một điều gì, hoặc làm điều gì đó tốt. Khen trước đám đông là được khuyên, nhưng phải khen đúng. Cổ vũ bé là điều khuyên làm. Hãy cho bé tham gia chơi cùng các bạn khác, và đó là những cơ hội tốt để bạn cổ vũ bé và giúp bé tự tin vào bản thân.
Bác sĩ dinh dưỡng Anh Nguyễn: Bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng Anh Nguyễn hiện đang làm việc tại Bệnh viện Hoàng gia Worcester, Anh Quốc. Anh còn là Giám đốc bộ phận tư vấn Nhi Khoa của tổ chức HIDADDI Nutrition for Family & Child. Năm 2016, bác sĩ Anh Nguyễn đã được nhận giải thưởng Worcester Award của Anh Quốc. Bài viết tham khảo thông tin từ: Noel Swanson (2004) The good child guide, Aurum, London Video source: Supernanny: Gia đình Jeans |
