Bữa sáng là bữa ăn đầu tiên trong ngày sau giấc ngủ dài vào ban đêm. Tùy tính chất công việc và thói quen mà bữa sáng đến sớm hay muộn trong ngày. Có người ăn ngay sau khi thức dậy, có người ăn rất muộn vì… quen bụng.

Châm ngôn phương Tây có câu: “Hãy ăn sáng như hoàng đế, ăn trưa như hoàng tử và ăn tối như kẻ ăn mày” hoặc “Bữa sáng, bạn hãy tự ăn hết; bữa trưa, hãy chia cho bạn bè và bữa tối, nhường cho kẻ thù”, vừa nhấn mạnh vai trò của bữa ăn sáng vừa cảnh báo việc ăn uống quá nhiều vào buổi tối sẽ gây bất lợi cho sức khỏe. Sau bữa ăn tối, cơ thể không được cung cấp thức ăn khá lâu (từ 10-12 giờ) nên đường huyết đã giảm thấp, rất cần năng lượng cho các hoạt động thể lực và trí lực khi bắt đầu ngày mới. Buổi sáng lại là thời gian làm việc, học tập năng động và kéo dài nhất trong ngày nên đòi hỏi cơ thể phải nạp dưỡng chất đầy đủ. Ăn sáng thường xuyên và đủ năng lượng là yếu tố quan trọng để có tình trạng dinh dưỡng tốt, đối với cả trẻ em và người lớn, đem lại lợi ích lâu dài cho sự phát triển toàn diện.

“Hãy ăn sáng như hoàng đế, ăn trưa như hoàng tử và ăn tối như kẻ ăn mày”
“Hãy ăn sáng như hoàng đế, ăn trưa như hoàng tử và ăn tối như kẻ ăn mày”

»TÁC HẠI CỦA VIỆC KHÔNG ĂN SÁNG

Bộ não của con người rất cần chất đường glucose để hoạt động, đòi hỏi phải được cung cấp liên tục từ máu. Đường huyết giảm, não bị đói sẽ hoạt động kém, gây ra trạng thái thờ ơ, không tập trung suy nghĩ, giảm khả năng tính toán… Các nghiên cứu ở học sinh tiểu học và trung học cơ sở cho thấy, trẻ ăn sáng thường xuyên có khả năng học tốt hơn, nhanh nhẹn, hoạt bát, ít bị các rối loạn về tâm lý như trầm cảm, lo sợ… Không dùng bữa sáng có thể ảnh hưởng đến khả năng nhận thức ngắn hạn, đặc biệt về sự nhanh nhạy (tốc độ) và chính xác khi học tập, làm việc. Công nhân bị đói sẽ làm việc năng suất thấp, cuối giờ thường hoa mắt, gây ra sai sót, thậm chí ngất xỉu vì hạ đường huyết. Học sinh, sinh viên khi đến lớp học mà bỏ bữa sáng thường kém tập trung, hay nghĩ tới chuyện ra ngoài ăn hoặc buồn ngủ, học lâu nhớ, mau quên…

»ĐỂ BỮA ĂN SÁNG NGON HƠN

Để bữa ăn sáng ngon miệng, đủ chất dinh dưỡng cần thiết, nên:

– Tranh thủ thức dậy sớm, tập thể dục 15-30 phút buổi sáng, giúp bạn đủ thời giờ để chuẩn bị bữa sáng và ăn ngon miệng hơn.

– Bổ sung các loại thức ăn khác như bánh bông lan, chuối, ly sữa và bánh quy ngoài tách cà-phê quen thuộc.

– Học sinh, sinh viên đi học sớm nên chuẩn bị bữa sáng thuận tiện và phù hợp.

Việc nấu ăn ở nhà hay bếp ăn ở trường học là lý tưởng nhất để đảm bảo dinh dưỡng và vệ sinh. Ngoài ra, các thức ăn như xôi, bánh mì, bánh bao, cơm tấm… khá thuận tiện cho trẻ gói theo ăn ở trường, hoặc thậm chí, cũng có thể ngồi ăn trên… xe khi đang trên đường tới trường. Nếu bữa sáng còn sơ sài, có thể mang theo các thức ăn như bánh mì ngọt, phô-mai, sữa tươi, bánh quy, trái cây… ăn vào giờ ra chơi để phụ bữa sáng.

Nên ăn sáng đầy đủ và đúng giờ để có sức khỏe tốt
Nên ăn sáng đầy đủ và đúng giờ để có sức khỏe tốt

– Người thừa cân nặng muốn giảm cân cũng không nên nhịn ăn sáng vì quá đói sẽ làm bạn có xu hướng ăn nhiều hơn vào bữa trưa và tối, dễ gây tích lũy mỡ. Cùng một lượng thức ăn, nếu được chia nhỏ thành nhiều bữa trong ngày thì ít gây tăng cân và tăng cholesterol trong máu hơn việc dùng ít bữa. Cơ thể bị đói làm thay đổi chuyển hóa, tiết kiệm năng lượng dẫn đến việc tích lũy nhiều hơn khi có thức ăn vào. Sau bữa ăn sáng, bạn học hành, làm việc tiêu hao năng lượng. Ngược lại, sau bữa tối, cơ thể nghỉ ngơi dễ tích lũy mỡ thừa.

Như vậy, một bữa ăn sáng nghiêm túc, giảm ăn về chiều tối có vai trò rất cần thiết với những người muốn giảm cân.

– Ở giai đoạn đầu của thai kỳ, thai phụ thường bị nghén nên sẽ gặp khó khăn về ăn uống trong những bữa trưa, tối. Lúc này, cơ thể cần được cung cấp đủ chất dinh dưỡng để thai nhi hình thành và các cơ quan được tạo lập. Vì vậy, bữa điểm tâm rất quan trọng, còn các bữa khác trong ngày có thể “lai rai” với những khẩu phần nhỏ phù hợp.

Tóm lại, có thể nói, bữa sáng là bữa ăn chính quan trọng nhất trong ngày để cung cấp đầy đủ năng lượng và dưỡng chất tốt nhất cho hoạt động thể lực và trí tuệ, giúp cơ thể phát triển cân đối và toàn diện.

BS. CK1. Đào Thị Yến Thủy
Chuyên viên Dinh dưỡng
Bệnh viện Quốc tế Hạnh Phúc, Bình Dương

BÌNH LUẬN