Chiều 18/8, Đài thiên văn đầu tiên tại Việt Nam do Công ty Cổ phần Tiến bộ quốc tế (AIC), đơn vị nhà thầu thi công, lắp đặt thiết bị Đài thiên văn Nha Trang đã được tiến hành bàn giao kỹ thuật công trình cho Trung tâm Vũ trụ Việt Nam – Viện Hàn Lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam và sẽ bắt đầu hoạt động, mở cửa đón khách tham quan từ tháng 9 tới.
Đài thiên văn đầu tiên của Việt Nam đi vào hoạt động
Đài quan sát thiên văn đầu tiên của Việt Nam được đặt tại Hòn Chồng (TP.Nha Trang, Khánh Hòa), gồm một kính thiên văn có đường kính 0,5 m và một nhà vòm 9 m, sức chứa 60 người.
Với kính thiên văn, người xem có thể quan sát rõ hơn các chòm sao cùng những hiện tượng kỳ thú như sao băng, nguyệt thực và nhật thực. Nhà vòm là nơi du khách thưởng thức các bộ phim về vũ trụ, hành tinh, lịch sử hình thành trái đất.
Khởi công xây dựng từ năm 2014, Đài thiên văn Nha Trang được đặt tại Hòn Chồng (Nha Trang, Khánh Hòa) với kinh phí đầu tư khoảng 60 tỷ đồng. Đài thiên văn Nha Trang bao gồm một kính thiên văn quang học có đường kính kích thước 0,5 mét, một nhà chiếu hình vũ trụ 60 chỗ ngồi và một phòng trưng bày vũ trụ diện tích 200 m2.
Việc đặt đài thiên văn đầu tiên của Việt Nam tại một thành phố du lịch như Nha Trang nhằm hướng tới phổ biến kiến thức về khoa học vũ trụ tới cộng đồng.
Thành phố Nha Trang cũng đã quyết định đưa đài thiên văn Nha Trang vào lịch trình tour du lịch Nha Trang của du khách khi đến thành phố này nghỉ dưỡng, du lịch.
Một số nghiên cứu dự kiến có thể được thực hiện trên hệ kính này là: quan sát những sao biến quang, từ đó thực hiện nghiên cứu khí quyển (bề dầy, mây, mù); đo phổ vạch của các sao để thu thông tin về loại sao, tốc độ quay và độ lớn từ trường trên bề mặt sao; đo vận tốc xuyên tâm của sao chủ để tìm kiếm ngoại hành tinh; đo tốc độ quay của một số hành tinh; nghiên cứu hình thái của các thiên hà; tìm kiếm thiên thể gần Trái đất, siêu tân tinh hay phát xạ quang đi kèm với những bùng phát vô tuyến nhanh…
Nhà chiếu hình vũ trụ tại Đài thiên văn Nha Trang được thiết kế giống như một rạp chiếu phim nhưng với màn hình dạng mái vòm. Những hình ảnh cũng như những thước phim sẽ được trình chiếu lên mái vòm bởi hệ thống 6 máy chiếu độ phân giải cao mang lại hiệu ứng 3D chân thực về bầu trời và các vì sao.
Nhà chiếu hình vụ trụ cung cấp kiến thức về thiên văn học, giải thích một số hiện tượng thiên văn như sự phân định các mùa trong năm; sự thay đổi vị trí các thiên thể trên bầu trời; các hiện tượng quen thuộc như nhật thực, nguyệt thực… một cách trực quan thông qua hiệu ứng hình ảnh, giúp thoả mãn trí tò mò của con người, đặc biệt là trẻ em, về bầu trời và vũ trụ, từ đó khơi dậy đam mê khám phá.
Tại lễ bàn giao kỹ thuật, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Anh Tuấn, Tổng Giám đốc Trung tâm Vũ trụ Việt Nam, cho biết: Đài thiên văn Nha Trang có nhiệm vụ thực hiện nghiên cứu cơ bản về Vật lý thiên văn quang học và phổ biến kiến thức về khoa học vũ trụ tới cộng đồng; hỗ trợ đào tạo, giảng dạy và nâng cao chất lượng nhân lực trong lĩnh vực vật lý thiên văn và vũ trụ; hợp tác với các nhóm nghiên cứu cùng lĩnh vực ở trong và ngoài nước.
Cùng với Đài thiên văn Nha Trang, Đài thiên văn thứ hai của Việt Nam đang được xây dựng tại Khu Công nghệ cao Hòa Lạc (Hà Nội) và cũng là một hợp phần trong dự án Trung tâm vũ trụ Việt Nam sẽ hoàn thành và đi vào hoạt động năm 2018.
Hoàng Nhung (TH)
